Dự thảo Nghị quyết đã được đưa ra thảo luận và được Chính phủ thống nhất cao tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2020 diễn ra ngày 01/4/2020. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với một số Bộ, ngành liên quan rà soát kỹ, tiếp thu các ý kiến, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ cần phải được triển khai ngay vì đời sống của người dân và người lao động đang gặp rất nhiều khó khăn. Đồng thời, phải tính đến độ trễ của việc ban hành và tổ chức thực hiện các quy định, nhằm bảo đảm tính kịp thời, hiệu quả của chính sách. “Khi dịch bệnh lây lan thì tình người cũng lan tỏa, đó là giải pháp không có trong mọi kế hoạch nhưng luôn phải được thực thi một cách nhanh chóng”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Lúc dịch bệnh lây lan và bùng phát thì những người nghèo, người yếu thế trong xã hội rất dễ bị tổn thương, rất cần những hỗ trợ của Nhà nước. Bác Hồ đã nói “Việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm”, do vậy việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ cần phải được triển khai ngay vì đời sống người dân và người lao động đang rất khó khăn.

Dự thảo Nghị quyết được Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng dựa trên cơ sở 06 quan điểm của Chính phủ. Đó là, xây dựng và tổ chức thực hiện ngay các chính sách; kịp thời hỗ trợ cuộc sống người lao động, người dân bị ảnh hưởng của dịch Covid-19. Đây là một chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo đời sống của Nhân dân. Chăm lo đời sống, an sinh xã hội cho các đối tượng chính sách trong bối cảnh dịch Covid-19 là trách nhiệm của Nhà nước, địa phương, doanh nghiệp và sự tham gia của toàn xã hội. Đối tượng hỗ trợ là người lao động, người dân bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm, không đảm bảo mức sống tối thiểu do tác động trực tiếp bởi dịch. Tiêu chí, cách làm phải đơn giản, dễ hiểu, dễ triển khai thực hiện và dễ quản lý, giám sát. Tăng cường phân cấp cho địa phương trong tổ chức thực hiện. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và nền tảng số để triển khai.

Các chính sách trong dự thảo Nghị quyết được xây dựng nhằm mục tiêu thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước tới các đối tượng thuộc nhóm yếu thế trong xã hội nhằm giảm bớt khó khăn trong cuộc sống gồm 04 đối tượng: người có công với cách mạng đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng, đối tượng bảo trợ xã hội đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng, hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Theo rà soát của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các chính sách hỗ trợ phòng, chống, giảm thiểu ảnh hưởng của dịch Covid-19 hiện nay chưa có chính sách nào của Nhà nước hỗ trợ thêm cho các đối tượng thuộc nhóm yếu thế, người khuyết tật.

Tăng cường khả năng tiếp cận nguồn tín dụng (như tín dụng từ các ngân hàng chính sách, gói tín dụng ưu đãi) và khuyến khích người sử dụng lao động chi trả đủ lương theo đúng quy định cho người lao động có hợp đồng ký kết nhưng bị ngừng việc. Việc này giúp doanh nghiệp duy trì lực lượng lao động, sẵn sàng hoạt động bình thường trở lại khi dịch kết thúc, giảm chi phí tuyển dụng, đào tạo lại lao động.

Trường hợp người sử dụng lao động không có khả năng trả lương (kể cả trong trường hợp sau khi được vay ưu đãi nêu trên), khuyến khích họ cam kết hoặc thỏa thuận với người lao động tạm ngừng, tạm hoãn hợp đồng và không hưởng lương, không đuổi việc người lao động. Nhà nước hỗ trợ một phần chi phí cuộc sống cho người lao động, khi có điều kiện, người lao động có thể quay trở lại làm việc ngay. Hỗ trợ hộ kinh doanh và người lao động phi chính thức có hoàn cảnh khó khăn, bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 và tác động của các biện pháp cách ly, hạn chế đi lại, để bảo đảm an sinh cuộc sống. Góp phần duy trì tổng cung và tổng cầu cho nền kinh tế.

Ảnh: Chinhphu.vn

Tại cuộc họp, các Bộ, ngành liên quan đã thảo luận về báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tập trung vào các nội dung như mức hỗ trợ, thời gian, nguồn và đối tượng hỗ trợ. Các ý kiến đều cho rằng hỗ trợ trực tiếp và càng sớm thì càng tốt. Đối tượng hỗ trợ là người dân bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm, không đảm bảo mức sống tối thiểu do tác động trực tiếp bởi dịch bệnh. Các ý kiến thảo luận về việc có còn thiếu nhóm đối tượng nào gặp nhiều khó khăn nhưng chưa thuộc diện hỗ trợ hay không với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Sau khi nghe các ý kiến trao đổi, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là nhóm người yếu thế trong xã hội, những người có thu nhập thấp, mất việc. Do đó, Nhà nước, với các nguồn lực khác nhau, phải tìm mọi cách để hỗ trợ các đối tượng yếu thế vượt qua khó khăn, bảo đảm cuộc sống tối thiểu, không để “đói cơm lạt muối” cũng như dưỡng sức cho người lao động để tiếp tục công cuộc phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Bên cạnh nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh, vấn đề bảo đảm an sinh xã hội để bảo đảm cuộc sống tối thiểu, tái sản xuất sức lao động cho người dân có ý nghĩa quan trọng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Lao động – Thương binh và Xã hội,  Tài chính, Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước phối hợp tiếp thu các ý kiến để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Đồng thời, giao các Bộ liên quan xây dựng báo cáo tổng quát trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xin ý kiến về những vấn đề cần thiết thuộc thẩm quyền.

Về đối tượng hỗ trợ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, cơ bản các ý kiến thống nhất với các nhóm đối tượng mà các Bộ đề xuất, trong đó, có 6 nhóm đối tượng ngân sách Nhà nước hỗ trợ trực tiếp, 1 nhóm đối tượng là doanh nghiệp được vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội với lãi suất 0% để hỗ trợ người lao động. “Nhân vô thập toàn, nếu còn sót đối tượng này, đối tượng kia mà xã hội quan tâm thì tiếp tục bổ sung”. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng lưu ý việc hỗ trợ đối tượng bị giảm sâu thu nhập, mất việc làm, không bảo đảm mức sống tối thiểu, trong đó có nhóm đối tượng người nghèo, cận nghèo, người có công, lao động có hợp đồng bị nghỉ việc không lương, lao động tự do mất việc làm…

Về thời gian hỗ trợ, phương pháp hỗ trợ, các ý kiến cũng nhất trí với tinh thần Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, “việc chi trả làm sao phải tạo thuận lợi cho người lao động, người gặp khó khăn, chứ không phải tháng nào cũng phải chạy đi xin”.

Về nguồn để sử dụng cho việc hỗ trợ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, có nguồn từ tiết kiệm chi thường xuyên như giảm chi cho hội nghị, hội thảo, đi công tác nước ngoài, giảm tổ chức các lễ hội. Bên cạnh đó, có nguồn từ tăng thu năm 2019 và sử dụng nguồn dự phòng ngân sách năm 2020 và các nguồn hợp pháp khác.

Thủ tướng giao các Bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chuẩn bị kỹ việc hướng dẫn các địa phương, cơ quan liên quan triển khai thực hiện, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, thuận lợi để người dân biết, các cơ quan đoàn thể, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giám sát thực hiện, chống tiêu cực, tham nhũng, nếu có các vi phạm phải xử lý nghiêm.

Nhấn mạnh các doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đời sống Nhân dân, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, riêng ngành điện lực đã hỗ trợ gần 12 nghìn tỷ đồng về giá điện, ngành viễn thông cũng hỗ trợ gần 15 nghìn tỷ đồng… Do vậy, phải thực hiện nhanh hơn vì cuộc sống người dân không thể chờ đợi hơn, Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong bối cảnh diễn biến, tác động mạnh, toàn diện của dịch Covid-19 đến tất cả các mặt của đời sống kinh tế, xã hội, hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã phải tạm dừng, thu hẹp quy mô hoặc sản xuất cầm chừng, làm gia tăng thất nghiệp, gây mất việc làm trong ngắn hạn, ảnh hưởng đến đời sống người dân, người lao động, cùng với các cơ chính sách đã được thực hiện thì việc ban hành Nghị quyết của Chính phủ về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 có ý nghĩa rất quan trọng.

Việc hỗ trợ dựa trên bốn nguyên tắc. Một là, hỗ trợ đối tượng bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm, không đảm bảo mức sống tối thiểu do tác động trực tiếp bởi dịch Covid-19. Hai là, nhà nước và doanh nghiệp cùng chia sẻ trách nhiệm trong việc bảo đảm cuộc sống cho người lao động. Ba là, việc hỗ trợ bảo đảm đúng đối tượng, công khai, minh bạch, không để lợi dụng, trục lợi chính sách. Bốn là, ưu tiên dành nguồn lực từ ngân sách nhà nước để thực hiện các chính sách tại Nghị quyết này.

Khi Chính phủ thảo luận về các chính sách hỗ trợ an sinh xã hội đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, đánh giá cao của người dân, các thành phần trong xã hội và họ mong mỏi chờ đợi được hưởng chính sách. Người xưa có câu “Chén cơm cho người nghèo lúc khốn khó quý hơn ngàn lần những luận bàn cao siêu”, do vậy việc sớm ban hành các chính sách để hỗ trợ người nghèo, người yếu thế, người lao động… như dự thảo Nghị quyết có ý nghĩa vô cùng lớn trong việc bảo đảm an sinh, góp phần giữ vững ổn định xã hội, đồng thời thể hiện cam kết một “Chính phủ hành động” như phương châm nêu tại Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 01/01/2020 của Chính phủ./.